Gezond tandvlees is roze van kleur en ligt strak om je tanden en kiezen. Nog belangrijker: gezond tandvlees bloedt niet. Wanneer dit wel het geval is en je tandvlees er ook nog gezwollen en rood uit ziet, heb je ontstoken tandvlees. Een goede mondhygiëne en een regelmatig bezoek aan de mondhygiënist is dan belangrijk om te voorkomen dat het probleem steeds erger wordt.
Wanneer het gebit niet goed wordt schoongemaakt, blijft tandplak achter op en tussen de tanden en kiezen. Als tandplak hard wordt, heet het tandsteen. Tandplak en tandsteen nestelen zich ook in de ruimte tussen de tanden, kiezen en het tandvlees, ook wel ‘pockets’ genoemd. Wanneer dit niet op tijd verwijderd wordt door een mondhygiënist, kan het tandvlees gaan ontsteken. Bij gezond tandvlees is de pocket 1 tot 3 mm diep, bij ontstoken tandvlees dieper.
In ons eten en drinken zitten suikers en andere koolhydraten, die samen met bacteriën en speekselbestanddelen tandplak vormen. De bacteriën in tandplak vormen allerlei (gif)stoffen die ervoor zorgen dat het tandvlees gaat ontsteken. Het gaat bloeden bij aanraken bijvoorbeeld. Wanneer je mondhygiëne onvoldoende is en tandplak te lang op tanden en kiezen zit, kan de ontsteking zich op den duur verder uitbreiden. Als gevolg van de ontsteking ontstaat er een ruimte tussen tand en tandvlees in (pocket), die zich opvult met tandplak en tandsteen (hardgeworden tandplak). In een gezonde mond zijn de pockets 1-3 mm. Wanneer ook het onderliggende kaakbot wordt aangetast door de ontsteking, kunnen tanden en kiezen los gaan staan. De pocketdiepte is dan 4-12 mm. Door de ontsteking trekt het tandvlees ook terug, waardoor de wortels van de tanden en kiezen bloot komen te liggen en gevoelig kunnen worden voor koud en warm eten en drinken.
Globaal is tandvleesontsteking onder te verdelen in twee soorten: gingivitis (ontstoken tandvlees) en parodontitis (ernstig ontstoken tandvlees waarbij het kaakbot betrokken is). Bij parodontitis gaat de ontsteking zo ver dat als gevolg van het ontstekingsproces het kaakbot kan afbreken. Door deze aandoening wordt het tandvlees slapper, gaan tanden en kiezen losstaan en kunnen deze uiteindelijk zelfs uitvallen. Door een regelmatig bezoek aan de mondhygiënist kunnen tandvleesproblemen op tijd worden vastgesteld en behandeld. Zo kan een mondhygiënist meten hoe diep de pockets zijn, de conditie van je tandvlees vaststellen en röntgenfoto’s maken om te zien of het kaakbot is aangetast door een tandvleesontsteking.